Hipokrates powiedział: „Niech pożywienie będzie lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem”. Jednak jak odnaleźć się w gąszczu wielu produktów? Na co zwracać uwagę kupując żywność, żeby jeść zdrowo, nie przepłacać i nie zwariować? Czytaj dalej, a już nigdy nie będziesz mieć mętliku w głowie robiąc zakupy.
Najlepiej kupować produkty bez składu, czyli świeże owoce, warzywa, mięso czy ryby.
Jednak wybierając produkt spożywczy ze składem warto zerknąć na ETYKIETĘ, która jest prawdziwą skarbnicą wiedzy. Zgodnie z obowiązującym prawem produkt musi zawierać takie informację jak:
NAZWA PRODUKTU
Chodzi o prawdziwą nazwę, po której wiemy co jemy, a nie tą wymyśloną przez producenta.
Przykładowo:
Nazwa producenta: Petitki Lubisie
Wymagana, prawdziwa nazwa: Ciastko biszkoptowe z nadzieniem truskawkowym (28%)
Nazwa producenta może być krótka, w innym języku lub może być chwytliwym hasłem, jednak producent MUSI podać jak najdokładniejszą nazwę w innym miejscu opakowania, zazwyczaj przy składzie.
SKŁAD PRODUKTU
Producent ma obowiązek podania składu surowcowego w kolejności od tego, którego jest najwięcej. Jeśli w nazwie produktu jest podany konkretny składnik w składzie musi być widoczna procentowa zawartość tego składnika. Dla przykładu: w przypadku wspomnianego wcześniej produktu Petitki Lubisie podano zawartość nadzienia truskawkowego (28%).
Warto wybierać produkty o jak najkrótszym składzie, bez zbędnych dodatków. Jeśli czytając listę składników wydaje Ci się, że czytasz chemiczny opis – zrezygnuj z zakupu. Nie kieruj się też ceną – nie zawsze produkt droższy będzie lepszy.
Dla przykładu przedstawiam porównanie składu serków topionych od dwóch różnych producentów.
WARTOŚĆ ODŻYWCZA
Od 13 grudnia 2016r. należy umieszczać na etykiecie wartość odżywczą produktu. Musi się pojawić informacja z: wartością energetyczną, zawartością tłuszczy (w tym tłuszczy nasyconych), węglowodanów (w tym cukrów), białka oraz soli (niekiedy jest wskazany sód – tu warto pamiętać 1g sodu= 2,5g soli). Dane te muszą być podawane w odniesieniu do 100g lub 100ml produktu.
Na opakowaniu może być też obecna informacja o wartości odżywczej w porcji, ale nie jest to obowiązkowe.
Warto zwracać uwagę na wartość odżywczą produktów spożywczych, zwłaszcza w przypadku produktów „fit” i „light”.
Poniżej porównanie Musli Tropikalnego.
Jak widać produkt „fit” nie do końca taki jest , ma wyższą wartość energetyczną, zawartość tłuszczy, również tych nasyconych i cukrów.
Wybierając produkt porównaj sobie kilka takich samych od różnych producentów zwracając uwagę na wartość odżywczą a nie nazwę producenta.
ZAWARTOŚĆ WODY
Producent zobowiązany jest do podania ilości wody, jaka znajduje się w produkcie. W przypadku mięs, wędlin, czy mrożonych ryb warto sprawdzić, ile wody się tam znajduje. Czasem może się zdarzyć, że chcąc kupić mrożony filet ryby kupujecie wodę z domieszką ryby. Podobnie w przypadku wędlin lub innych produktów jak np. pasztety – zdarza się, że na pierwszym miejscu składu zamiast, jak wydawać by się mogło, mięsa znajduje się woda. W podobny sposób oznaczane są produkty w zalewach – warto sprawdzić, czy zamiast owoców w syropie czy ryby w sosie, nie kupujemy syropu z owocami lub sosu z rybą.
INFORMACJA O ALERGENACH
Popularne alergeny zawarte w składzie produktu powinny być wypisane pogrubioną czcionką.
Zdarza się czasami, że na opakowaniu znajduje się fraza „produkt może znajdować śladowe ilości…” i dalej producent wymienia alergeny. Oznacza to, że danego składnika nie ma w składzie produktu, ale jest on produkowany lub przepakowywany na tej samej linii produkcyjnej z innymi produktami, które je zawierają.
Dla mnie i innych osób, które nie cierpią na żadne alergie czy nietolerancje pokarmowe taka informacja nie ma większego znaczenia, jednak dla chorujących np. na celiakię przypis ten jest niezbędny i może nawet uratować komuś życie.
DANE PRODUCENTA
Na etykiecie powinien znaleźć się adres zakładu produkcyjnego oraz widoczna, przejrzysta informacja o tym, kto wyprodukował lub zapakował ten produkt.
INFORMACJA O POCHODZENIU PRODUKTY
W przypadku produktów bez składu lub składających się z jednego składnika, np. owoce, warzywa, masło orzechowe 100%, koniecznie jest podanie kraju pochodzenia surowca. Produkty składające się z wielu składników, pochodzących z różnych krajów mają podaną informację o miejscu pakowania lub produkcji.
MASA PRODUKTU
Na opakowaniu musi się znaleźć informacja o masie produktu. Jeśli chodzi o produkty w zalewach czy solankach na etykiecie musi pojawić się informacja o masie produktu po odsączeniu.
WARUNKI PRZECHOWYWANIA
Na etykiecie musi znaleźć się informacja w jakich warunkach należy przechowywać dany produkt.
TERMIN PRZYDATNOŚCI DO SPOŻYCIA/ DATA MINIMALNEJ TRWAŁOŚCI
Po pierwsze, trzeba zapamiętać, że to dwa różne terminy, stosowane do różnych grup produktów.
DATA MINIMALNEJ TRWAŁOŚCI – to termin, do którego produkt na pewno zachowa swoje właściwości i się nie zepsuje. Data minimalnej trwałości oznaczana jest jako „najlepiej spożyć przed…” albo „najlepiej spożyć przed końcem…”. Ta data oznacza, że jeśli będziemy prawidłowo przechowywali produkt zachowa on swoje właściwości. Dotyczy głównie produktów z długim terminem, sypkich, np. kasz, makaronów. Nie znaczy to też, że po tej dacie produkt trzeba wyrzucić – data ta oznacza, że po upływie tej daty producent już nie gwarantuje, że produkt będzie utrzymywał tę samą jakość, którą ma produkt przed końcem daty.
Z kolei TERMIN PRZYDATNOŚCI DO SPOŻYCIA odnosi się do produktów, które ulegają szybkiemu psuciu (np. mają w sobie dużo wody i tam szybko mogą rozwijać się bakterie – mięso, nabiał, ryby).Oznacza się go frazą „najlepiej spożyć do..”. Po upływie wskazanej daty spożycie tego produktu może spowodować negatywne skutki zdrowotne.
Teraz już wiesz co powinno znaleźć się na etykiecie i na co zwracać uwagę. Jak wybrać dobrej jakości produkt? Czytaj etykietę !!
Wybierając się na zakupy pamiętaj o prostych zasadach:
- Wybieraj produkty, które mają prosty skład – im krótszy tym lepszy. Porównaj kilka produktów różnych producentów. Czasami najtańszy jest najlepszy.
- Nie bój się E dodatków. Nie wszystkie są złe, np. E300 to kwas askorbinowy (witamina C), E100 to kurkumina, czyli barwnik obecny w kurkumie, E967 to ksylitol – popularny ostatnio słodzik. Unikaj E621 i E622 to glutaminian monosodowy i glutaminiam monopotasowy – wzmacniacze smaku. Jeśli dodatek E wzbudza Twój niepokój – odłóż go i poszukaj innego.
- Wybieraj produkty, które nie mają wydłużonego czasu przydatności do spożycia – zawierają dużo konserwantów lub zostały poddane działaniu bardzo wysokiej temperatury (np. chleb tostowy). Zazwyczaj wartość odżywcza takiego produktu jest niższa niż jego odpowiednika z krótszym terminem.
- Wystrzegaj się produktów z dużą zawartością cukru, soli i nasyconych kwasów tłuszczowych. Pamiętaj też, że cukier może występować pod wieloma nazwami, np. laktoza, sacharoza, dekstryna, syrop glukozowy, syrop glukozowo – fruktozowy, słód kukurydziany, słód jęczmienny – wszystkich tych składników lepiej unikać.
- Pamiętaj, że czasami płacimy głównie za markę. Dlatego porównaj składy kilku produktów, jeśli produkt nieznanej marki jest tańszy, a skład taki sam lub lepszy – wybór jest prosty!
- Czy wiesz, że jest różnica między jogurtem brzoskwiniowym a jogurtem o smaku brzoskwiniowym? Jogurt brzoskwiniowy w składzie ma brzoskwinie, a ten o smaku najprawdopodobniej tylko aromat brzoskwiniowy.
- Uważaj na produkty wzbogacone! Często zdarz się ,że na opakowaniu wielkimi literami zaznacza się dodatek prozdrowotny, aby odwrócić uwagę od szczegółów na etykiecie, np. zwiększona zawartość cukru lub fakt, że tego prozdrowotnego składnika jest śladowa ilość. Nie warto przepłacać!
- Uważaj na produkty ekologiczne, fit, lub light – nie każde są wartościowe. Niektóre zawierają spore ilości cukru lub soli.
Teraz na pewno nie zgubisz się w gąszczu etykiet produktów spożywczych i sięgniesz po te najlepsze!
